لایه خاک در حفاری

لایه خاک در حفاری

خاک انواع مختلفی دارد و مواد تشکیل دهنده در هر نوع خاک متفاوت است. خاك ابتدا به كندي به صورت سنگ تشكيل ميشود و بعد بر اثر فرسايش در نزديكي سطح زمين به صورت ذرات ريز (ماده منشأ) در مي آيد. مواد آلي هم با مواد غير آلي (ذرات سنگ، مواد معدني و آب)  مخلوط ميشوند تا خاك تشكيل شود.

بر حسب دانه‌های تشکیل دهنده خاک  انواع مختلفی وجود دارد که عبارتند از:

• خاک رسی
• خاک‌های سیلتی
• خاک‌های ماسه‌ای
• خاک‌های اسکلتی

لایه خاک در حفاری روی گنج بنا به موقعیت مکانی و محلی که دفینه در آن قرار دارد متفاوت بوده اما برخی از لایه های خاک در مکان های متفاوت مشترک است مانند لایه ی زغال. در برخی از مکان‌ها به علت نشت گاز متان خاک اطراف سیاه شده و کاوشگران آنرا با ذغال اشتباه میگیرند.

از دیگر مواردی که کاوشگران آن را با لایه ذغال اشتباه میگیرند ذغال های به جا مانده از آتش چوپانان و یا ریشه گیاهان که به مرور زمان در زیر خاک فرمی شبیه به زغال پیدا میکند میباشد، پس در شناخت این لایه باید دقت کافی را به خرج داد.

لایه های پر تکرار بر روی گنج

تکه کوزه های شکسته اولین لایه ای است که ممکن است با آن برخورد کنید. از تکه های کوزه برای مستحکم کردن لایه سطحی خاک استفاده میشده است به این صورت که این تکه ها به مانند یک پین لایه خاک را به هم پیوند میداده است. این لایه کوزه در عمق زیر دو متر یافت میشود و گاها با تکه های سنگ مخلوط میباشد که استحکام را بسیار بالا برده و حفاری را سخت میکند.

توجه کنید که این بدان معنا نیست که هر جا تکه های شکسته کوزه پیدا شد احتمال وجود گنج در آنجا زیاد است بلکه این تکه ها باید در عمق بیشتر از 1 متر و کمتر از 2 متر وجود داشته باشند.

‫چیدمان لایه خاک در حفاری دفینه

لایه بعدی خاک رس است و در مناطقی که دارای بارش باران زیاد و رطوبت بالا هستند بسیار دیده میشود. در برخی از مناطق مخلوط خاک رس و ماسه بادی دیده شده است. بعد از این لایه گل پخته یا خاک پخته قرار دارد. گل پخته همان خاک رس است که حرارت دیده و دلیل کاربرد آن جلوگیری از نفوذ رطوبت به لایه های پایین تر است.

پس از گذشت از لایه گل پخته به سنگ چین می رسیم. این لایه برای استحکام و جلوگیری از ریزش لایه های بالایی استفاده میشده است و اگر در جایی دفینه با حجم زیاد وجود داشته باشد معمولا بعد از گذشت هر یک متر یک لایه سنگ چین قرار میدادند. این لایه از مهمترین لایه هایی است که احتمال وجود را بسیار زیاد میکند و اگر لایه سنگ چین را مشاهده کردید احتمال رسیدن به هدف بسیار زیاد است.

ترتیب لایه های لایه خاک در حفاری روی گنج

لایه بعدی که به آن میپردازیم لایه آجر و یا خشت است. این لایه در همه نقاط مشاهده نمیشود. این لایه بسیار مستحکم بوده و برای عبور از آن باید از دستگاه‌های مختلفی همچون پیکور برقی/بادی استفاده کنید. پس از این لایه یک لایه ذغال دیگر قرار میدادند.ضخامت این لایه بین 7 تا 10 سانتی متر است. نکته ای که باید توجه کرد این است که اگر این لایه خیلی پخش باشد و یا به صورت عمودی قرار داشته باشد ممکن است که محل یک کوره بوده باشد و نشانه گنج نیست.

 لایه خاک در حفاری دفینه

بعد از عمق 3 متری معمولا کوزه ای را قرار میدادند و هدف از قرار دادن آن فریب دادن جست و جو گران گنج بوده است. بعد از آن لایه آهک قرار دارد و رنگ این لایه سفید نبوده و نخودی رنگ است. این لایه استحکام زیادی نداشته و به راحتی میتوان از آن عبور کرد و دلیل اصلی استفاده از آن جلوگیری از نفوذ آب و نشست بنا بوده است. آخرین لایه ای که ممکن است با آن روبرو شوید پلمپ ساروجی است که دارای استحکام بسیار زیاد بوده و عبور از آن سخت است.

از آن برای پلمپ کردن درب اتاقک ها و ورودی دالان ها استفاده میشده است.لازم به ذکر است که در برخی از مناطق ایران قبل از لایه ساروجی لایه ای به قطر حدودی نیم متر از خاک نیز وجود دارد.